Doxy PEP (Doxycycline Post-Exposure Prophylaxis) คือ การใช้ยาปฏิชีวนะที่ชื่อว่า Doxycycline มาใช้เพื่อลดโอกาสการติดเชื้อและป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ หลังมีเพศสัมพันธ์ได้ภายใน 24-72 ชั่วโมง สามารถลดโอกาสการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์(STDs) ได้แก่ โรคซิฟิลิส (Syphilis) 80%-90% โรคหนองในเทียม (Chlamydia) 70%-80% และโรคหนองในแท้ (Gonorrhea) 50% ตามงานการวิจัย ซึ่งผลวิจัยแสดงให้เห็นว่าสามารถลดโอกาสการติดเชื้อเหล่านี้ได้อย่างมีนัยสำคัญ
สำหรับผู้ที่ความเสี่ยงสูงเช่น ผู้ที่ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ใช้ถุงยางอนามัยอย่างสม่ำเสมอ มีคู่นอนหลายคน หรือกรณีที่มีเพศสัมพันธ์แล้วถุงยางแตกฉีกขาด การใช้ยา Doxy-PEP ถือว่าเป็นตัวช่วยป้องในกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่เหมาะสม
อย่างไรก็ตาม Doxy PEP ไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ทุกชนิด เช่น เริม (Herpes Simplex), HPV ( Human Papillomavirus), ไวรัสตับอักเสบ (Hepatitis Virus), HIV ดังนั้นการป้องกันด้วยการใช้ถุงยางอนามัย การใช้ยาต้านก่อนเสี่ยง (PrEP) รวมไปถึงการฉีดวัคซีน ยังคงมีความสำคัญ
Doxy PEP เหมาะกับใครบ้าง?
การใช้ Doxy PEP สามารถลดโอกาสการติดเชื้อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ทั้งกลุ่มของ ชายรักชาย (MSM) กลุ่มสตรีข้ามเพศ (Transgender Women) และ กลุ่มผู้ชายที่มีเพศสัมพันธ์ได้กับทั้งผู้ชายและผู้หญิง (Bisexual) สำหรับงานวิจัยในกลุ่มผู้หญิงที่มีเพศสัมพันธ์กับผู้ชายยังไม่พบการศึกษาที่พอเพียง จีงยังไม่แนะนำให้ใช้ยา Doxy PEP และการใช้ยา Doxy PEP ยังคงแนะนำให้ใช้กับกลุ่มผู้มีความเสี่ยงสูงในการที่จะติดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์เท่านั้น
Doxy-PEP ทานอย่างไร?
ก่อนเริ่มใช้ Doxy PEP ควรเข้ารับปรึกษาแพทย์ เพื่อประเมินสุขภาพและความเหมาะสมในการใช้ยาปฏิชีวนะเบื้องต้น การรับประทานยาให้ทาน Doxycycline 100 มิลลิกรัม 2 เม็ด หลังการมีเพศสัมพันธ์รวมถึงการ oral sex ภายใน 24-72 ชั่วโมง ควรรับประทานตามคำแนะนำของแพทย์ และไม่ควรใช้เกินยาความจำเป็นเพื่อป้องกันการดื้อยาในอนาคต
ผลข้างเคียงของ Doxy PEP
คนส่วนใหญ่ที่รับประทานยาด็อกซีไซคลิน (Doxycycline) มักมีผลข้างเคียงเพียงเล็กน้อยหรือแทบไม่มีเลย อย่างไรก็ตาม บางคนอาจมีอาการไวต่อแสง ระคายคอ มีปัญหาระบบทางเดินอาหาร หรือท้องเสีย เพื่อบรรเทาผลกระทบเหล่านี้ ใช้ครีมกันแดดเพื่อจัดการกับความไวต่อแสงแดด และรับประทานยาด็อกซีไซคลิน (Doxycycline) ร่วมกับอาหารเพื่อบรรเทาอาการปวดท้อง
Doxy PEP กับการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่น
จากการวิจัยพบว่า Doxy PEP สามารถลดความเสี่ยงของการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์จากแบคทีเรียได้อย่างมีนัยสำคัญดังนี้
- ซิฟิลิส (Treponema pallidum): มีประสิทธิภาพสูงเนื่องจาก doxycycline มีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียที่รุนแรงต่อเชื้อสไปโรคีท การศึกษาวิจัยแสดงให้เห็นว่าการติดเชื้อใหม่ลดลงถึง 80-90%
- คลามีเดีย (Chlamydia trachomatis): มีประสิทธิภาพมาก โดยบางการทดลองระบุว่าลดความเสี่ยงได้ถึง 70-80%
- หนองใน (Neisseria gonorrhoeae): ให้การป้องกันบางส่วน มีประสิทธิภาพต่ำกว่าเมื่อเทียบกับซิฟิลิสและคลามีเดีย เนื่องจากเชื้อหนองในมีการดื้อยาเพิ่มขึ้น ทำให้ลดความเสี่ยงได้ประมาณ 50%
แม้ว่า Doxy PEP จะมีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อบางชนิด แต่ก็ยังไม่สามารถป้องกันเชื้อไวรัสเริม (HSV) และไวรัสฮิวแมนปาปิลโลมา (HPV) ได้ ควรใช้ยา Doxy PEP ร่วมกับมาตรการป้องกันอื่นๆ เช่น การตรวจคัดกรองโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์เป็นประจำ การใช้ถุงยางอนามัยบ่อยๆ การป้องกันก่อนสัมผัสโรค (PrEP) และการฉีดวัคซีนเพื่อป้องกัน HSV และ HPV
Doxy-PEP กับ PEP ต่างกันอย่างไร?
Doxy-PEP (Doxycycline Post-Exposure Prophylaxis) คือ การใช้ยาปฏิชีวนะ Doxycycline 100 mg 2 เม็ด หลังมีเพศสัมพันธ์ภายใน 24-72 ชั่วโมง ช่วยในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ในกลุ่มของแบคทีเรียคือ ซิฟิลิส หนองในแท้และหนองในเทียม หลังมีความเสี่ยงภายใน 24-72 ชั่วโมง
PEP (Post-Exposure Prophylaxis) คือ ยาต้านฉุกเฉินป้องกันการติดเชื้อไวรัส HIV แบบทานหลังมีเพศสัมพันธ์ สัมผัสสารคัดหลั่งหรือเลือดของผู้ติดเชื้อ HIV ภายใน 72 ชั่วโมง ต้องทานทั้งหมด 28 วันเป็นเวลาเดิมทุกวัน
ดังนั้นการใช้ Doxy-PEP เป็นตัวยาที่ช่วยป้องกันได้แค่โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่เป็นแค่เฉพาะเชื้อแบคทีเรียเท่านั้น ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อไวรัส HIV ได้เหมือน ยาต้านก่อนเสี่ยง (PrEP), ยาต้านฉุกเฉิน (PEP) หากมีความเสี่ยงสามารถรับทั้ง 2 กลุ่มคู่กันเพื่อประสิทธิภาพในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อย่างสูงสุด
สรุป
Doxy PEP เป็นวิธีการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่มีประสิทธิภาพ สำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงสูงช่วยในการป้องกันและลดโอกาสการติดเชื้อซิฟิลิสและหนองใน แต่ควรใช้อย่างถูกต้องภายใต้คำแนะนำของแพทย์ ถึงแม้ Doxy PEP จะมีประสิทธิภาพที่ดีแต่ไม่ได้ป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ ดังนั้นเพื่อปลอดภัยและประสิทธิภาพสูงสุดควรใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์
